هر چیزی جسمی دارد و روحی.
روح نماز، «حضور قلب» است و نماز بی توجّه و حضور قلب، تنها یک سری الفاظ و حرکاتی است که انجام می‏گیرد.
حضور قلب آنست که انسان در نماز، توجه قلبی به خدا داشته باشد و از یاد او غافل نشود و هر لحظه و در تمام جملات و حرکات نماز، بداند چه می‏گوید، چه می‏خواهد، معنی حرکات و افعالش چیست، رو به چه کسی ایستاده، قبله‏اش کجاست، چرا نماز می‏خواند و در برابر چه خدای عظیمی به نیایش و پرستش و حمد و ثنا و ذکر و دعا ایستاده است.
اگر ذهن انسان به مسائل دیگر مشغول باشد،
اگر حواس انسان پرت شود،
اگر هر صدایی، هر منظره‏ای، هر رفت و آمدی، هر نوشته و خط و نقاشی و صحنه‏ای، او را به خود مشغول کند و یادش رود که در حال نماز است و کجا ایستاده و چه می‏گوید، معنای این نداشتن حضور قلب است.
یکی از راه‏های کسب حضور قلب، دانستن معنای نماز و در نظر آوردن ترجمه کلماتی است که انسان در نماز می‏گوید.
راه دیگر، انتخاب مکانی برای نماز است که رفت و آمدها و سر و صداها، صحبت‏ها، عکس‏ها و تابلوها، او را به خود مشغول نسازد.
راه دیگر، انجام مستحباتی است که پیش از نماز و هنگام نماز، رعایت آنها به نمازگزار حالت توجّه بیشتری می‏دهد و او را به یاد خدا و بندگی خویش می‏اندازد.
وقتی به ملاقات یک شخصیّت برجسته می‏روید، بهترین لباس را می‏پوشید و مؤدّب در نزد او می‏ایستید و یا می‏نشینید و از هر کاری که برخلاف ادب باشد، پرهیز می‏کنید، به سخنان او کاملاً گوش می‏دهید و به آنچه خودتان می‏گوئید، کاملاً توجّه دارید و در سراسر لحظه دیدار، آن شخص در نظرتان است.
خدا برترین موجود است و هستی همه موجودات به او بستگی دارد. ما، بنده‏ای نیازمند و ناتوان، که از نعمت‏های او برخورداریم، به شکرانه نعمتهایش به عبادت و نماز می‏ایستیم.
توجّه به این «جایگاه» که ما در مقابل «اللَّه» داریم، دل را نرم می‏کند، خضوع و خشوع و فروتنی می‏آورد.
نماز، «ذکر خدا» است. هر چه بیشتر دلمان حاضر و قلبمان متوجّه عظمت خدا و نیاز خودمان باشد، نمازمان سازنده‏تر است.
به یاد داشته باشیم، که رکوع، خم شدن در مقابل عظمت آفریدگار است.
سجده ما، هماهنگی با همه هستی است که در پیشگاه خدا تسلیم و خاضع و مطیع‏اند.
تسبیح ما، هم صدایی با همه ذرات عالم است که خدا را تسبیح می‏گویند و سجده می‏کنند.
تسبیح گوی او نه بنی آدم است و بس‏
هر بلبلی که زمزمه بر شاخسار کرد
نه تنها ما که همه جهان، به زبان خاصّ خود، خدا را تقدیس و تسبیح می‏کنند و وجود هر یک نشانه یکتائی، حکمت و قدرت اوست.
هر گیاهی که از زمین روید
«وحده لا شریک له» گوید حضور قلب، جان نماز است.
بکوشیم که در عبادتمان، هنگام نماز، جز به خدا نیندیشیم، و حواسمان و فکر و دلمان را جای دیگری نبریم.
هم به لطفش امیدوار باشیم. و هم از عذابش، هراسان. بین حالت بیم و امید (خوف و رجاء) باشیم.